Eyvah! Ya ibn Haldun da Liberalse....

          

 

 

'  Üzgünüm “CHARLES” fakat bu kapitalizm değil'        

 

 

 

 

İbn-i Haldun (1332/1406) günümüz sorunlarının, aslında geçmişin sorunlarıyla ilintili olduğundan bahisle arasında ki farkın değişim olduğunu anlatır. SU SUYA BENZEDİĞİNDEN DAHA ÇOK MAZİ HALİ GEÇMİŞ,ŞİMDİKİ ZAMANA “benzer der ve tarihi ve içtimai hadiseler devamlı değişim, başkalaşım ve zıtlaşma sürecini takip eder.[1]

“Ekonomik görüşleri itibariyle ibn-i Haldun bu günkü anlamda tam bir “LİBERAL””ÖZEL TEŞEBBÜS'ÇÜ olduğunu söyleyerek sözlerimize başlayabiliriz.[2]

O ekonomik olayların diğer toplumsal olaylar gibi kendisine has bazı kanunları olduğuna inanmakta ve bunlar üzerinde uygulanacak herhangi bir zorlamanın ekonomik hayatı alt üst edeceğini düşünmektedir.[3]

İbn-i Haldun'a göre insanları ekonomik etkinliğe iten belli başlı unsur, kar ve kazanç arzusudur. Bir malın değerini belirleyen iki şey ,onun üretim için harcanan emek(al-a’mal a-basariyya) VE MALA KARŞI TOPLUMDA DUYULAN TALEP tir.

“imdi kazancın kaynağı çalışma, emek sarf etmek olduğuna göre nerede daha fazla üretime koşulmuş emek varsa orada o kadar kazanç olacaktır. Bedevi hayat tarzı sınırlı olduğundan orada emek arzı sınırlıdır. Bundan ötürü üretim ve kazanç azdır. buna karşılık şehirlerde daha çok insan ve emek vardır.[4]

İbn-Haldun ticaretin nasıl vahşileştiğini, halkın nasıl sömürüldüğünü,halkın ve hanedanlığın nasıl fakirleştiğini şöyle anlatır.

"malum olsun ki belirtmiş olduğumuz hanedanlıklar ve devlet başlangıçta “BEDEVİ”olur.Bu yüzden refah,adet ve itiyatların mevcut olmaması sebebi ile(mali bakımdan)az olduğundan gelirler ,masrafları fazlasıyla karşılar.

Sonra çok geçmeden hanedanlık ,refah,adet ve itiyat itibariyle hadarilik dinini benimser.Kendisinden önceki hanedanların usulüne göre hareket eder.Hanedanlık mensuplarının ve halkın masrafı çoğalır.Bilhassa sultanın,yakınlarına yaptığı harcama ve bol bol ihsan da bulunması sebebi ile giderler çok büyük meblağa ulaşır.Zira devleti himaye edenler(ORDU)Ata ve ihsana ,sultan ise masraf yapmaya mecburdur.Bu yüzden vergiler ve resimlerin mikdarı arttırılır.Sonra giderler ve ihtiyaçlar ziyadeleşir.”ASKERE YAPILAN İHSANLAR”refahtaki adet ve ihtiyaçları tedrici olarak artarken devleti ihtiyarlık yakalar.

Hanedanlığın yakınları ve asabiyet sahipleri ,ülkenin uzak bölgelerinden ve vilayetlerinden vergi malları toplama konusunda acze düşerler.O yüzden vergi gelirleri azalır.Devletin başında bulunan zat çeşitli vergiler ihdas eder.Pazarda bulunan ve şehir kapılarında bulunan sermaye üzerine yeni vergiler konur.

Bütün bunlara rağmen hükümdar gelir sıkıntısı içindedir.Zira devleti koruyan kuvvetlerin ve askerin artmasıyla birlikte artan ihsan ve ihsanın yol açtığı refah ve halkın bolluğa alışkanlığı hükümdarı bu durumda bırakmıştır."[5]

                                       İbn-Haldun sultanın ticaretle meşgul olmasını tebaa için zararlı bulur ve vergi düzenini bozacağını belirtir.Çünkü Devlet ticaretle uğraştığında halk devletle rekabete giremez ,zarar eder,devleti ise zararına da olsa inatla ticareti sürdürür,esnaf ise vergi veremez hale gelir.

“tebaa birbirinin dengidir.sermaye itibariyle yek diğerine yakın durumdadır,bir biriyle rekabetleri ellerinde mevcut malın son noktasında veya ona yakın bir yerde nihayet bulur.Onlardan çok fazla mala sahip bulunan sultan satın almaya gittiği malları değerinden aza veya ucuza bir fiyata elde edebilir.Çünkü satın alırken onunla hiç kimse rekabet edemez."

Ona göre devlet hiçbir zaman kar eden bir müteşebbis olamaz ibn- Haldun bu noktada hür bir rekabet ve serbest piyasadan yana olması sebebi ile ADAM SMİTH ve FİZYOKRATA benzer.[6]

İbn-Haldun ve Mukaddimesinden özetinde özeti olabilecek şeklinde bahsetmeye ihtiyaç duymam, öğretilmiş cehaleti, şablonik, ezber, hurafe ,kulaktan dolma bilgi türünün çok prim yapmış olmasındandır. 14.1.2010 tarihinde Yeni şafakta yayınlanmış ve içinde liberal siyaset kapitalist kuramı kavramıylâ irtibatlandırılan –DOMUZ GRİBİ aslında sağlık bürokratlarının hukuk üretemeyen toplumların denetimsizliğinin,başı bozukluğunun,getirisi olarak ortaya çıkan tabloyu indirgemeci ve şablonik,ve ezber olan ancak toplumda da çok alıcısı bulunan uyduruk bir tez ile açıklama taleplerine yapılan bir itirazdır.

Belkide”MARK SKOUSEN”nin Üzgünüm “CHARLES” fakat bu kapitalizm değil dediği gibi,[7]

Üzgünüz beyler bu liberal kapitalist siyaset kuramı değildir ..

 

**************************************************************

[1]-Prof Süleyman Uludağ Mukaddime SH/243 dip not.13

[2]-Prof Ahmet Araslan ibn-i Haldun Sh/144

[3]-AE.Sh144

[4]-AE.Sh.145

[5]-PROF Süleymen.Uludağ mukad.Sh.700-701

[6]-PROF S:üleymen Uludağ Mukad..Sh.704Dip not.38

[7]-Serbest çizgi 2002 çev.Burak Bilgehan özbek